1. Opactwo benedykty?skie
Kompleks barokowy klasztoru benedykty?skiego w Rajhradzie jest siedzibą najstarszego klasztoru na Morawach, który nale?y tak?e do najstarszych morawskich instytucji kościelnych. Biskupstwo o?omunieckie zosta?o przywrócone w roku 1063, a wi?c 15 lat po za?o?eniu tego klasztoru w 1048 roku. Zwiedzającego zachwyci barokowa pi?knoś? zaprojektowana w roku 1718 przez s?ynnego architekta Jana Santiniego Aichla, która by?a budowana stopniowo w latach od 1722 do 1840. W XVIII i XIX wieku klasztor zas?yną? ze swej biblioteki i naukowej dzia?alności wykszta?conych benedyktynów, na przyk?ad Bonaventury Pitra, Rzehorza Volnego, Bedy Dudika i Maurusa Kintera.
Pomnik Piśmiennictwa na Morawach
W 2005 roku w klasztorze otwarto Pomnik Piśmiennictwa na Morawach, oferujący zwiedzającym sta?ą ekspozycj? obejmującą najbardziej znane osobistości literatury na Morawach od VIII do XX wieku, czasowe wystawy i zwiedzanie wn?trza zrestaurowanej historycznej biblioteki benedykty?skiej z osiemnastoma tysiącami ksią?ek. Kompletne zasoby tej s?ynnej biblioteki zawierają 65 tysi?cy tomów! Dla spo?eczności oferowane są us?ugi sta?ych przewodników, a fachowcy mogą studiowa? w sali do bada? pomnika prawdziwe skarby literatury. Na terenie klasztoru benedykty?skiego ma siedzib? tak?e Parafialne Centrum Rajhrad, które urządza du?ą iloś? wystaw i koncertów.
Pa?stwowe Archiwum Powiatowe Brno-venkov
W zbiorach i zasobach zrekonstruowanego Pa?stwowego Powiatowego Archiwum Brno-venkov w nowoczesnych i klimatyzowanych magazynach ukryte jest ponad 4000 metrów dokumentów archiwalnych od ko?ca XIII wieku a? do czasów tera?niejszych. Niestety sala do bada? jest przyst?pna jedynie w dniach roboczych, tak samo jak niezmiernie romantyczny dziedziniec z fontanną, posągiem św. Benedykta i kamienną dekoracją heraldyczną. Niepospolite są tak?e wn?trza archiwum, które znajdują si? w pomieszczeniach by?ego browaru klasztornego.
Jedynie kilkadziesiąt metrów od opactwa benedykty?skiego mo?na zwiedzi? dalsze dwa zabytki miasta Rajhrad:
2. Pozosta?oś? starego tartaku
W romantycznym otoczeniu dwóch m?ynówek mo?na znale?? w drodze do rajhradzkiej ba?anciarni pozosta?oś? starego tartaku wodnego, który znajdowa? si? tu ju? od 1639 roku. Dokumentuje to dochowany inwentarz o jego wyposa?eniu. Tartak, który mia? jedno ko?o nap?dowe na górną wod?, by? przez benedyktynów starannie utrzymywany, znajdowa? si? wszak?e pomi?dzy górnym i dolnym lasem klasztornym. Deski i belki ci?to tu a? do roku 1919, kiedy to zosta? zlikwidowany.
3. Rajhradzki m?yn „Strumen“
Pomi?dzy klasztorem i miastem majestatycznie stoi stary rajhradzki m?yn, który w niepotwierdzonych ?ród?ach wspominany jest ju? w roku 1092, jednak?e z pewnością w roku 1340, kiedy w akcie proboszcza Vítka pojawia si? m?ynarz Martin w m?ynie Strumen. Przez ca?e stulecia m?yn by? przez benedyktynów poszerzany i powi?kszany a? do tera?niejszej postaci. W XIX wieku m?yn mia? osiem kó? nap?dowych na dolną wod?. Od zesz?ego wieku s?u?y jako ma?a elektrownia wodna.
4. Most Pitra (Pitr?v most)
Najprawdopodobniej od po?owy XI wieku Rajhrad i klasztor benedykty?ski ?ączy? most drewniany z mytem. Za proboszcza Pitra w 1760 roku zosta? zbudowany most kamienny, który s?u?y do dnia dzisiejszego. Budowl? z trzema filarami i izbicami wiede?skiego in?yniera Józefa Aneisa zdobi?o pi?? posągów świ?tych i krzy? kamienny wiede?skiego rze?biarza Nösmanna. Posągi i krzy? obecnie obramowują drog? na dziedzi?cu wst?pnym klasztoru.
5. Zabytki w ulicy Miasteczko (M?ste?ko) i posągi T. G. Masaryka
Kamienna fontanna z XVIII wieku zosta?a zakupiona od miasta Brno po jego po?arze w roku 1868. W jej miejscu pierwotnie znajdowa? si? pr?gierz, a od roku 1795 pierwsza fontanna z drewnianym wodociągiem, który w latach od 1892 do 1896 zosta? wymieniony na ?elazny. W miejscu barokowego posągu św. Floriana znajdowa?o si? wejście do du?ej piwnicy gminnej, które obecnie jest zasypane. W górnej cz?ści rynku, przed ratuszem znajdowa? si? posąg T. G. Masaryka, który nie przetrwa? prze?omów historycznych. Posągowi T. G. Masaryka w ponadnaturalnym rozmiarze od artysty rze?biarza Ho?avy ko?o Szko?y Podstawowej T. G. Masaryka w dzielnicy Matla?ka jakoby cudem to si? uda?o.
6. Kośció? Parafialny Podniesienia Krzy?a Świ?tego
W 1330 roku w miejscowości zosta? zbudowany dom modlitwy Podniesienia Krzy?a Świ?tego, aby wierzący mogli równie? w czasie powodzi uczestniczy? w nabo?e?stwach. Budowla zosta?a powi?kszona w roku 1683 przez proboszcza Arleta, a w roku 1766 przebudowana na sposób barokowy przez proboszcza Konrada. Do godności kościo?a parafialnego zosta? wyniesiony w roku 1767. Na cmentarzu, ko?o wschodniej strony kościo?a znajduje si? pomnik zmar?ych benedyktynów, w którym są tak?e pochowani opaci i wybitni naukowcy, jak na przyk?ad dr. Beda Dudík, dr. ?eho? Volný, dr. Pavel Vychodil oraz wielu innych.
7. Klasztor Sióstr Pocieszycielek BSJ
W zachodniej cz?ści Rajhradu znajduje si? rozleg?y kompleks klasztoru Sióstr Pocieszycielek Bo?ego Serca Jezusa, który zosta? zbudowany w latach od 1924 do 1929. Kongregacj? za?o?y?a Marie Rosa V?jt?chová w roku 1915. O dramatycznych losach kongregacji mo?na przeczyta? na tablicy informacyjnej znajdującej si? na ścianie klasztornej przy wejściu do kościo?a. Na terenie klasztoru znajduje si? siedziba Hospicjum św. Józefa i Dom Matki Rosy dla seniorów.
8. Dworzec i pierwsza jazda pociągiem w 1838 roku
Brązowa p?yta na dworcu przypomina, ?e pomi?dzy Rajhradem i Brnem w 1838 roku zaczą? je?dzi? pierwszy regularny pociąg na terytorium Ziem Czeskich. Kolej przeci??a miejscowoś? dos?ownie w jej centrum. Pierwszą jazd? próbną z Rajhradu do Brna wykona?a lokomotywa Moravia 11 listopada 1838 r., a 15 grudnia uroczyście zosta?a zainaugurowana komunikacja Brno–Rajhrad. Dopiero 7 lipca 1839 r. zosta? oddany do u?ytku ca?y odcinek z Wiednia do Brna.
9. Pomnik genera?a Kozyra
Na po?udniowym kra?cu Rajhradu znajduje si? pomnik tragicznego zdarzenia z ko?ca II wojny światowej. Przed obecną średnią szko?ą rolniczą 23 kwietnia 1945 r. zosta? zastrzelony gwardyjski genera?-major Armii Czerwonej Maksim Jevsiejewicz Kozyr. Jego pojazd przez pomy?k? zosta? naprowadzony do obszaru jeszcze zajmowanego przez jednostki niemieckie. T? tragiczną pomy?k? przyp?aci?a ?yciem ca?a za?oga samochodu. Ambasada Rosyjskiej Federacji w 2008 roku zaliczy?a to miejsce do najbardziej znaczących pomników drugiej wojny światowej na terytorium Republiki Czeskiej.
10. Spichlerz klasztorny
Klasztorny spichlerz kontrybucyjny zbudowany na prze?omie XVIII i XIX wieku jest w Rajhradicach niedającą si? przeoczy? monumentalną budowlą. Ta donios?a budowla z upodobaniem zamieszczana jest na wielu obrazach i dokumentach graficznych w tle wedut benedykty?skiego klasztoru. Spichlerz s?u?y? do przechowywania zbo?a z ca?ej klasztornej posiad?ości. Patent z roku 1788 postanawia?, i? tak musia? czyni? ka?dy poddany, który mia? grunty uprawne, a to w ilości jednorocznego letniego i zimowego zasiewu na trzy lata. Klasztorny spichlerz zwierzchnictwa zosta? zbudowany w bezpiecznej odleg?ości od Rajhradic, aby nie zosta? zagro?ony przez ewentualny po?ar.
11. Kaplica św. Scholastyki
Kaplica św. Scholastyki, siostry św. Benedykta z Nursji, zosta?a zbudowana w 1897 roku. Nad o?tarzem znajduje si? obraz świ?tej namalowany przez Jana Jerzego Etgensa i podarowany kaplicy przez opata Kor?iana, który t? kaplic? wyświ?ci? 25 lipca 1898 r.
12. Dzwonnica w miejscowości Lou?ka
Na rozleg?ym placu wiejskim do 1951 roku samodzielnej miejscowości Lou?ka znajduje si? od 1848 roku malownicza dzwonnica. Zosta?a wówczas zbudowana w miejscu pierwotnej drewnianej dzwonniczki.
13. Svratecka tama
Tama rzeczna z roku 1848, która nadaje kierunek nowego koryta rzeki Svratka.
14. Kośció? filialny św. Karola Boromeusza
Dominantą gminy, niedającą si? przeoczy?, jest Kośció? filialny św. Karola Boromeusza, który stoi w miejscu pierwotnej kapliczki za?o?onej przez proboszcza rajhradzkiego klasztoru Celestyna Arleta na ko?cu XVII wieku. Arlet zbudowa? ją jako podzi?kowanie za oszcz?dzenie miejscowych mieszka?ców przed epidemią d?umy, która grasowa?a na Morawach w latach od 1675 do 1676. Po po?arze w roku 1769 w jej miejscu zosta?a zbudowana w roku 1772 wi?ksza kaplica, a w latach od 1868 do 1869 zosta? zbudowany kośció? w dzisiejszej postaci. Najwi?ksze zas?ugi w budowie mia? P. Vojt?ch Slouk, rajhradzki benedyktyn i ówczesny opatowicki ksiądz. Jest on równie? autorem obrazu św. Karola Boromeusza za o?tarzem g?ównym oraz obrazu św. Barbary. Kośció? jest jednonawowy, ma d?ugoś? 30 m i szerokoś? 11,4 m. Z pierwotnej kaplicy zdobi kośció? posag św. Rozalii. Zegar na wie?y pochodzi z by?ego konwentu dominikanek w Starym Brnie.
15. Cmentarzyk
Zabytkiem godnym uwagi jest miniaturowy, kwadratowy cmentarzyk z roku 1865, który obecnie znajduje si? w centrum miejscowości i przez miejscowych otaczany jest niezwyk?ą troską. Poza Rajhradem i Opatowicami w mikroregionie nie ma innych cmentarzy.
16. Kamienie pojednawcze
Uwadze zwiedzającego miejscowoś? nie mia?yby ujś? dwa niecodzienne kamienie pojednawcze z pierwszej po?owy XVII wieku. Wed?ug legendy przypominają one pojedynek trzech pojedynkowiczów, którzy pojedynkowali si? na pistolety z powodu zdradzonej mi?ości i wszyscy zgin?li. Pierwotnie trzy pot??ne ociosane g?azy oznacza?y prawdopodobnie miejsce ich pozycji podczas pojedynku.
17. Štátule (Pylon)
Dalszym wspomnieniem tragicznego zdarzenia jest tzw. Štátule, kamienne wspomnienie zastrzelenia klasztornego myśliwego Josefa Soukala przez k?usownika w roku 1830.
18. Kaplica św. Wac?awa
Na podwy?szonej cz?ści placu wiejskiego od 1840 roku stoi kaplica św. Wac?awa. W 1848 roku kaplica zosta?a powi?kszona do tera?niejszej postaci, i od tego czasu w świ?to św. Wac?awa odprawiana jest tutaj msza świ?ta.
19. Pomnik poleg?ym ?o?nierzom
Wspólnym grobem sześ?dziesi?ciu dwóch ?o?nierzy Armii Czerwonej jest pomnik poleg?ym czerwonoarmistom w centrum miejscowości. Raz na dwa lata odbywają si? tutaj uroczystości wspomnieniowe o tragicznych dniach walk o Holasice w roku 1945. W obchodach uczestniczą cz?onkowie wojskowych stowarzysze? historycznych z Brna i regionu Brne?skiego w historycznych mundurach i z historyczną techniką wojskową.
20. Krzy? kamienny
Ko?o mostku za torami stoi Krzy? kamienny z 1810 roku, który znajdowa? si? kiedyś obok zlikwidowanego cmentarza, za?o?onego w czasie epidemii cholery w 1831 roku. W 1838 roku cmentarz usuni?to podczas budowy kolei.
21. Naturalne topielisko Ludmila
Pozosta?oś? pierwotnego mokrad?a w zalewisku rzeki Svratka. Przeprowadzana jest regeneracja tego miejsca, które ma bardzo korzystny wp?yw na zbiorowiska roślinne i zwierz?ce, przede wszystkim chronione rodzaje p?azów.
22. Dzwonnica
Wyrazistym miejscowym zabytkiem jest dzwonnica na placu wiejskim z roku 1857. W dzwonnicy znajduje si? obraz Nawiedzenia Panny Marii, który namalowa? rajhradzki benedyktyn Vojt?ch Slouk. Obraz zosta? podarowany mieszka?com Popowic w roku 1868 za pomoc podczas budowy kościo?a opatowickiego.
23. Krzy? kamienny
Krzy? kamienny z ma?ym ogrodzeniem, który obecnie znajduje si? w zachodniej cz?ści miejscowości ko?o rozdro?a, pochodzi prawdopodobnie z roku 1697, poniewa? ta data jest ukryta w ?aci?skim tekście. Z drugiej strony znajduje si? jednak?e napis o postawieniu krzy?a z 1802 roku.
24. Pomnik poleg?ym w I wojnie światowej
Pomnik ten nale?y do najstarszych w ca?ym mikroregionie. Zosta? poświ?cony przez opata Prokopa Šupa w pa?dzierniku 1920 roku.
25. Staw
Staw z basztą rybacką do celów rybo?ówstwa zosta? poddany gruntownej przebudowie w 2008 roku. Drugi nowo za?o?ony wodny i mokrad?owy biotop znajduje si? przed wejściem do rajhradzkiej ba?anciarni.
